ΜΕΝΟΥ ΠΑΘΗΣΕΩΝ
ΙΦΕΝ: ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ - ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ CROHN
Ελκώδης Κολίτις και Νόσος του Crohn:
Δύο σημαντικά νοσήματα του πεπτικού συστήματος με ταχυτάτη εξάπλωση σε όλο τον κόσμο
Νόσος του Crohn
Γενικά
Η ελκώδης κολίτις και η νόσος του Crohn συγκαταλέγονται μεταξύ των σπουδαιότερων και πλέον ενδιαφερόντων νοσημάτων όχι μόνο της Γαστρεντερολογίας αλλά και όλης της Εσωτερικής Παθολογίας.
Νοσήματα αινιγματικής αιτιολογίας χαρακτηρίζονται από εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων όχι μόνο από τον πεπτικό σωλήνα, αλλά και από πολλά άλλα όργανα και συστήματα, όπως π χ αρθρώσεις, δέρμα, οφθαλμούς, ήπαρ, νεφρούς, κλπ.
Η διάγνωση αλλά και η διαφορική τους διάγνωση απαιτούν προσεκτική εκτίμηση των κλινικών πληροφοριών και ενδελεχή αξιολόγηση των ενδοσκοπικών, ορολογικών, απεικονιστικών και ιστολογικών δεδoμένων.
Η θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn είναι πολλές φορές προβληματική όχι μόνο λόγω των δυσχερειών που σχετίζονται με την ορθή επιλογή και χρήση των διατιθέμενων σήμερα φαρμάκων, αλλά και επειδή άστοχη εφαρμογή της, μπορεί να καταστεί επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς αν υπάρχει παρασιτική ή μικροβιακή επιλοίμωξη.
Τι είναι η ελκώδης κολίτις και η νόσος του Crohn?
Πρόκειται για νοσήματα τα οποία προκαλούν φλεγμονή του εντέρου του παχέος εντέρου στην ελκώδη κολίτιδα και ολόκληρου του πεπτικού σωλήνα στη νόσο του Crohn.
Ποια είναι τα αίτια της νόσου?
Η ακριβής αιτιολογία της νόσου είναι άγνωστη. Εν τούτοις φαίνεται ότι γενετικοί (κληρονομικοί) παράγοντες, παράγοντες του περιβάλλοντος όπως πχ το κάπνισμα, η λήψη αντιρρευματικών φαρμάκων, ενδεχομένως το stress και οι ιογενείς λοιμώξεις, συμβάλλουν στην παθογένεση της οξείας προσβολής και την πρόκληση των υποτροπών της νόσου.
O κληρονομικός παράγων μελετάται εντατικώς τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται ότι περίπου 10% των συγγενών πρώτου βαθμού μπορεί να εμφανίσουν ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn. Προσφάτως γίνονται προσπάθειες για την ακριβή εντόπιση των υπεύθυνων για την εκδήλωση της νόσου γονιδίων.
Ποια είναι τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της νόσου?
Η επίπτωση της ΙΦΕΝ δηλαδή ο αριθμός ατόμων που θα εμφανίσουν τη νόσο σε διάστημα π.χ. ενός έτους και η επικράτηση δηλαδή ο συνολικός αριθμός των ατόμων που νοσούν σε δεδομένη στιγμή στις βιομηχανοποιημένες χώρες της Δύσης είναι για μεν την ελκώδη κολίτιδα 2-6 περιπτώσεις ανά 100,000 πληθυσμού και 60-100 περιπτώσεις ανά 100,000 πληθυσμού αντιστοίχως, ενώ για τη νόσο του Crohn 5/100,000 και 50/100000 πληθυσμού αντιστοίχως.
Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι πλέον του ενός εκατομμυρίου ατόμων πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn.
Στη χώρα μας δεν υπάρχουν στοιχεία που να αφορούν στο σύνολο του πληθυσμού, δεδομένα όμως από την Ήπειρο και την Κρήτη δείχνουν μικρότερη και ίση αντίστοιχα επίπτωση και επικράτηση με τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης.
1. ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΣ
Η ελκώδης κολίτις προσβάλλει τον βλεννογόνο του παχέος εντέρου σε άλλοτε άλλη έκταση. Στους μισούς περίπου αρρώστους εντοπίζεται στην ορθοσιγμοειδική περιοχή, στο 30% εκτείνεται μέχρι την αριστερή κολική καμπή και στο υπόλοιπο 20% καταλαμβάνει και το εγκάρσιο ή ολόκληρο το παχύ έντερο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η νόσος παραμένει εντοπισμένη στην έκταση της αρχικής προσβολής, όμως σε κάποια αναλογία επεκτείνεται κεντρικότερα με την πάροδο του χρόνου.
Η πορεία της χαρακτηρίζεται από εξάρσεις που εναλλάσσονται με περιόδους υφέσεων.
Μια άλλη μορφή της νόσου που ονομάζεται κεραυνοβόλος, χαρακτηρίζεται από βαριά κλινική εικόνα με υψηλό πυρετό.
Οι άρρωστοι αυτοί μπορούν να καταλήξουν σε τοξικό μεγάκολο το οποίο χαρακτηρίζεται από διάταση τμήματος ή ολόκληρου του παχέος εντέρου λόγω επεκτάσεως της φλεγμονής σε όλο το πάχος του τοιχώματος του εντέρου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδος?
Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της ελκώδους κολίτιδος είναι:
-
βλεννοαιματηρές (συνήθως διαρροϊκές) κενώσεις, που συνοδεύονται από
-
τεινεσμό δηλαδή επίμονη, επαναλαμβανόμενη τάση για κένωση του εντέρου,
-
κολικοειδής κοιλιακός πόνος,
-
πυρετός,
-
απώλεια βάρους
-
διάφορες επιπλοκές από το παχύ έντερο όπως αιμορραγία, διάτρηση, τοξικό μεγάκολο, καθώς και
-
εκδηλώσεις από άλλα όργανα όπως άφθες (μικρές λευκές πληγές) του στόματος, αρθρίτιδα (διόγκωση και πόνος στις αρθρώσεις), ιριδοκυκλίτιδα (φλεγμονή των οφθαλμών), οζώδες ερύθημα ή γαγγραινώδες πυόδερμα (δερματοπάθειες) και τέλος διαφόρων τύπων ηπατοπάθειες (προσβολή του ήπατος).
Αν και δεν ισχύει απόλυτα, εν τούτοις η έκταση της νόσου σχετίζεται αναλογικά με την βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν στην εμφάνιση υποτροπών της νόσου?
Οι παράγοντες που προδιαθέτουν σε υποτροπή (επανεμφάνιση) της νόσου δεν είναι ακριβώς γνωστοί. Φαίνεται ότι η λήψη αντιρρευματικών φαρμάκων, ιογενείς λοιμώξεις και stress ενδέχεται να προδιαθέτουν σε υποτροπή.
Πως γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδος?
Η διάγνωση γίνεται με βάση το κλινικό ιστορικό του ασθενούς και επιβεβαιώνεται με αιματολογικές, ενδοσκοπικές, (χαρακτηριστική εμφάνιση του βλεννογόνου στην ορθοσιγμοειδοσκόπηση), ακτινολογικές και ιστολογικές εξετάσεις δειγμάτων του βλεννογόνου του παχέος εντέρου που λαμβάνονται κατά την κολονοσκόπηση ή ορθοσιγμοειδοσκόπηση του παχέος εντέρου.
Λοιμώδη νοσήματα του πεπτικού σωλήνα (παρασιτώσεις, σαλμονελλώσεις κλπ) θα πρέπει να αποκλειστούν με τις κατάλληλες εξετάσεις κοπράνων.
Ποια είναι τα ενδοσκοπικά ευρήματα?
Τα κυριότερα ενδοσκοπικά ευρήματα αποτελούν οι αιμορραγίες του βλεννογόνου, καθώς και τα έλκη διαφόρου σχήματος και μεγέθους.
Σε χρόνια, αλλά και σε οξεία φάση της νόσου είναι δυνατό να διαπιστωθεί η ύπαρξη των λεγομένων ψευδοπολυπόδων. Οι βλάβες εντοπίζονται στο ορθό και εκτείνονται κεντρικότερα σε άλλοτε άλλη έκταση, καταλαμβάνοντας κυκλοτερώς και κατά συνέχεια, τον αυλό του εντέρου.
Ποιες ακτινολογικές μεθόδους χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση?
Οι διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις όπως η απλή ακτινογραφία κοιλίας, ο βαριούχος υποκλυσμός, καθώς και νεώτερες, όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία κοιλίας, τα διάφορα σπινθηρογραφήματα κοιλίας βοηθούν σημαντικά στον καθορισμό της εκτάσεως και της βαρύτητας της προσβολής σε συνδυασμό με την ενδοσκοπική και ιστολογική εικόνα του εντέρου.
Υπάρχουν νοσήματα τα οποία μοιάζουν με την ελκώδη κολίτιδα?
Η ελκώδης κολίτις θα πρέπει να διαχωρίζεται από πολλά άλλα νοσήματα του πεπτικού σωλήνα. Στη χώρα μας η πιθανότητα λοίμωξης από ιστολυτική αμοιβάδα ή άλλους λοιμώδεις μικροοργανισμούς, είναι υπαρκτή και θα πρέπει πάντοτε να ερευνάται πριν από την λήψη οποιασδήποτε θεραπευτικής αποφάσεως. Η διάγνωση για τον έμπειρο γαστρεντερολόγο δεν παρουσιάζει σημαντικές δυσχέρειες όμως πάντα -τουλάχιστον αυτό ισχύει για την πρώτη προσβολή- η διάγνωση θα πρέπει να κατοχυρώνεται με ασφάλεια γιατί πολλές λοιμώδεις αλλά και άλλες καταστάσεις παρουσιάζουν παρόμοια ενδοσκοπική και ιστολογική εικόνα.
Η χορήγηση κορτικοειδών σε κολίτιδες λοιμώδους αιτιολογίας θα αποβεί καταστρεπτική για τον ασθενή. Γι αυτό προηγούνται της ενάρξεως της θεραπείας οι κατάλληλες μικροβιολογικές και παρασιτολογικές εξετάσεις.
Λοιμώξεις επίσης από κυτταρομεγαλοϊό, ιδιαίτερα σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, θα πρέπει να διαφοροδιαγινώσκονται από ελκώδη κολίτιδα. Τέλος ασθενείς που έχουν προσφάτως υποβληθεί σε θεραπεία με αντιβιοτικά θα πρέπει να εξετάζονται για τυχόν ύπαρξη τοξίνης Clostridium difficile στα κόπρανα έτσι ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας.
Πρόγνωση
Ο κύριος καθοριστικός προγνωστικός παράγων της έκβασης ενός επεισοδίου της ελκώδους κολίτιδας είναι η βαρύτητά του. Η θνητότητα αλλά και η δυσμενής εξέλιξη της πρώτης προσβολής, εξαρτάται από το αν η προσβολή είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή.
Άλλοι προγνωστικοί παράγοντες είναι η ηλικία του ασθενούς, η διάρκεια των συμπτωμάτων πριν την είσοδο στο νοσοκομείο και η παρουσία επιπλοκών από το έντερο. Τέλος η πρόγνωση μετά την πρώτη προσβολή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι πχ η συνεχής ύπαρξη συμπτωμάτων από το έντερο.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ο οποίος επιπλέκει την ελκώδη κολίτιδα ασφαλώς και επηρεάζει δυσμενώς την πρόγνωση της νόσου. Πάντως η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών διάγει ομαλή ζωή, μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια και να προοδεύσει επαγγελματικά.
2. ΝΟΣΟΣ CROHN
Η νόσος Crohn σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα που εντοπίζεται μόνο στο παχύ έντερο μπορεί να προσβάλλει ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα από το στόμα μέχρι τον πρωκτό.
Οι τρεις κύριες ανατομικές θέσεις εντοπίσεως της νόσου αφορούν στο λεπτό έντερο (30%), στο λεπτό και παχύ έντερο συγχρόνως (30-40%) και τέλος το παχύ έντερο μόνο (20-30%). Ένα άλλο σημαντικό γνώρισμα της νόσου είναι το βάθος διηθήσεως της φλεγμονώδους διεργασίας στο εντερικό τοίχωμα.
Η νόσος του Crohn σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα που προσβάλλει μόνο τον βλεννογόνο, εκτείνεται σε όλες τις στιβάδες του εντερικού τοιχώματος.
Η ποικιλία των κλινικών εκδηλώσεων της νόσου είναι πολύ μεγάλη.
Κλινική εικόνα
Η νόσος του Crohn, λόγω της ετερογένειας των κλινικών εκδηλώσεων μπορεί να διαχωριστεί σε τρεις κύριους κλινικούς τύπους, οι οποίοι ασφαλώς και είναι δυνατό να συνδυάζονται στον ίδιο ασθενή.
Χρόνιος φλεγμονώδης τύπος
Αποτελεί την πλέον συχνή κλινική παρουσία της νόσου και επικρατεί κυρίως στους αρρώστους με ειλεϊτιδα ή ειλεοκολίτιδα. Οι ασθενείς περιγράφουν την ύπαρξη χαμηλού πυρετού, κακουχίας, απώλειας βάρους και αδυναμίας. Αναφέρουν επίσης διάρροια. Μπορεί να υπάρχουν κοιλιακά άλγη.
Αποφρακτικός τύπος
Η στένωση του αυλού του εντέρου εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της φλεγμονώδους διεργασίας, σπασμού η στενώσεως. Οι άρρωστοι περιγράφουν κωλικοειδή κοιλιακά άλγη, μετεωρισμό κοιλίας (φούσκωμα) και βορβορυγμούς.
Μορφή που εκδηλώνεται με ανάπτυξη συριγγίων
Σε αξιοσημείωτη αναλογία των ασθενών αναπτύσσονται συρίγγια δηλαδή οδοί επικοινωνίας, μεταξύ εντερικών ελίκων (εντεροεντερικά), άλλων σπλάγχνων (εντεροσπλαγχνικά) ή μεταξύ εντέρου και δέρματος (εντεροδερματικά). Συρίγγια μεταξύ λεπτού και παχέος εντέρου έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση διάρροιας, απώλειας βάρους και εκδηλώσεις δυσαπορρόφησης.
Συρίγγια προς την ουροδόχο κύστη ή τον κόλπο προκαλούν αντίστοιχες λοιμώξεις, ενώ εντεροδερματικά συρίγγια εκδηλώνονται κυρίως στις θέσεις των ουλών προηγούμενων χειρουργικών επεμβάσεων για την νόσο.
Περιπρωκτική νόσος
Περίπου 20-30% των ασθενών με προσβολή του λεπτού ή παχέος εντέρου θα αναπτύξει περιπρωκτική νόσο που εκδηλώνεται με πρωκτικές σχισμές, συρίγγια ή αποστήματα.
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου του Crohn?
Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn ποικίλλουν, εξ αιτίας του γεγονότος ότι η ασθένεια προσβάλλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα. Τα πλέον συνήθη είναι τα εξής:
-
Διάρροια (μερικές φορές με συνύπαρξη αίματος)
-
Κοιλιακός πόνος. Ο πόνος οφείλεται είτε στην φλεγμονή του εντέρου είτε στην στένωση του εντέρου είτε στη διάταση λόγω εγκλωβισμού ποσότητος αέρα.
-
απώλεια βάρους λόγω κακής απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών και λόγω μείωσης της ορέξεως.
-
δημιουργία συριγγίων δηλαδή επικοινωνίας της μιας εντερικής έλικας με άλλη ή μεταξύ εντερικής έλικος και κοιλιακού τοιχώματος.
-
βλάβες στην περιοχή του πρωκτού (περιπρωκτική νόσος)
Επιπλοκές νόσου του Crohn
Οι κυριότερες επιπλοκές της νόσου αφορούν στην εμφάνιση αποστημάτων, εντερικής απόφραξης, συριγγίων, περιπρωκτικών βλαβών, καρκινώματος του λεπτού ή παχέος εντέρου, ραγδαίας αιμορραγίας, κακής απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών και αναστολή σωματικής ανάπτυξης στα παιδιά.
Εργαστηριακή διερεύνηση
Τα ευρήματα των εργαστηριακών εξετάσεων αρκετές φορές δεν σχετίζονται αναλογικά με τον βαθμό της φλεγμονής αφού μπορεί να αντανακλούν στην κακή διατροφική κατάσταση του ασθενούς.
Οι κυριότερες αιματολογικές εξετάσεις περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό αιματοκρίτη, της αιμοσφαιρίνης, του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων και λευκοκυτταρικού τύπου, των αιμοπεταλίων, του σιδήρου, της βιταμίνης Β12, του φυλλικού οξέος, της ΤΚΕ, των πρωτεϊνών οξείας φάσεως (CRP και α1 όξινης γλυκοπρωτεϊνης), και τέλος της αλβουμίνης και των ηλεκτρολυτών του ορού. Κάθε μία από αυτές τις εξετάσεις δίνει πληροφορίες για ορισμένες κλινικές παραμέτρους.
Όπως και στην περίπτωση των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα, θα πρέπει να γίνονται καλλιέργειες και παρασιτολογικές εξετάσεις κοπράνων.
Η ακτινολογική διάβαση του λεπτού και παχέος εντέρου θα παράσχει σημαντικές πληροφορίες για την εντόπιση και την έκταση της νόσου καθώς και για την ύπαρξη επιπλοκών (συριγγίων, στενώσεων κλπ). Οι νεώτερες απεικονιστικές εξετάσεις (διαδερμικό υπερηχογράφημα κοιλίας, αξονική και μαγνητική τομογραφία κοιλίας, σπινθηρογραφικός έλεγχος, ανιούσα ενδοσκοπική χολαγγειογραφία, ή σπινθηρογράφημα με ραδιενεργώς σεσημασμένα λευκοκύτταρα του ασθενούς) θα δώσουν επίσης πληροφορίες για τυχόν ύπαρξη αποστημάτων συριγγίων, επιπλοκών από τα χοληφόρα κλπ.
Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου και σε ορισμένες περιπτώσεις του τελικού ειλεού, καθώς και η γαστροσκόπηση, θα παράσχουν σημαντικές διαγνωστικές πληροφορίες για την ακριβή εντόπιση της νόσου.
Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου (κολονοσκόπηση) αποτελεί σημαντική μέθοδο κατάδειξης προσβολής του παχέος εντέρου. Τέλος η δυνατότητα λήψεως βιοψιών του βλεννογόνου μέσω του ενδοσκοπίου αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα της ενδοσκόπησης. Τα τυπικά ενδοσκοπικά ευρήματα περιλαμβάνουν αφθώδη, αστεροειδή ή γραμμοειδή έλκη, στενώσεις και τμηματική προσβολή του εντέρου. Η ενδοσκόπηση σε περιπτώσεις χειρουργημένων ασθενών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατάδειξη υποτροπής στην περιοχή της αναστόμωσης.
Διαφορική διάγνωση
Η διαφορική διάγνωση της νόσου περιλαμβάνει ποικιλία παθολογικών καταστάσεων οι κυριότερες των οποίων είναι η ελκώδης κολίτιδα, η γερσινίωση, το λέμφωμα, ο καρκίνος του λεπτού και παχέος εντέρου, η φυματίωση, το σύνδρομο της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας, η ισχαιμική κολίτιδα και η εκκολπωμάτωση του παχέος εντέρου με σχηματισμό ενδοκοιλιακού αποστήματος.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΦΕΝ
Η συντηρητική θεραπευτική αντιμετώπιση της Ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn επιτυγχάνεται:
α) με χορήγηση μιας ή συνδυασμού περισσοτέρων της μιας, φαρμακευτικών ουσιών,
β) με συμπτωματική-φαρμακευτική- υποστήριξη
γ) με ψυχιατρική υποστήριξη και τέλος,
δ) με κατάλληλη από του στόματος ή παρεντερικά, διατροφική υποστήριξη.
Ένας βασικός παράγων της ορθής και με ελπίδες επιτυχίας θεραπευτικής αντιμετώπισης του ασθενούς με φλεγμονώδη εντεροπάθεια, είναι η οικοδόμηση ειλικρινών και ανθρώπινων σχέσεων εμπιστοσύνης και κατανόησης μεταξύ θεράποντος ιατρού και ασθενούς. Οι τυχόν μείζονος σημασίας θεραπευτικές αποφάσεις θα πρέπει να εξηγούνται με απλότητα και σαφήνεια στον ασθενή και στους οικείους του και θα πρέπει να λαμβάνονται και με την σύμφωνη γνώμη -μετά επαρκή ερμηνεία των πλεονεκτημάτων και τυχόν μειονεκτημάτων της - του ιδίου του ασθενούς.
Η χειρουργική αντιμετώπιση των ασθενών με ιδιοπαθή φλεγμονώδη εντεροπάθεια αφορά κυρίως στους ασθενείς εκείνους στους οποίους η έντονη συντηρητική αγωγή απέτυχε ή ασθενείς με σοβαρές επιπλοκές και σημεία οξείας κοιλίας (εντερική διάτρηση ή απόφραξη, τοξικό μεγάκολο κλπ).
Τέλος ο καρκίνος του παχέος ή λεπτού εντέρου αποτελεί μία ακόμη ένδειξη χειρουργικής επεμβάσεως.
Στη διάρκεια των τελευταίων ετών τονίζεται όλως ιδιαιτέρως ο ρόλος και η σημασία της ιατρικής ομάδος που αντιμετωπίζει τον ασθενή με φλεγμονώδη εντεροπάθεια δηλαδή του γαστρεντερολόγου, του χειρουργού (κατά προτίμηση χειρουργού του πεπτικού), του διαιτολόγου και του ψυχιάτρου.
Οι αποφάσεις για τους θεραπευτικούς χειρισμούς και (ακόμη περισσότερο) για τη διενέργεια χειρουργικής επέμβασης θα πρέπει να λαμβάνονται και με την σύμφωνη γνώμη του χειρουργού της ομάδος και μετά επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση. Είναι αυτονόητο ότι ο ασθενής θα πρέπει πάντα να είναι ενήμερος και να υπάρχει η συγκατάθεσή του για τις θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Όπως τονίζεται από όλους τους ασχολούμενους με το θέμα, η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn είναι ανίατα νοσήματα που διαρκούν δια βίου.
Το γεγονός αυτό έχει σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις στους πάσχοντες. Σημαντική ψυχολογική, αλλά και ουσιαστική βοήθεια παρέχουν οι εθνικοί σύλλογοι πασχόντων.
Ο θεράπων ιατρός θα πρέπει πάντα να ενθαρρύνει τους ασθενείς να καταστούν μέλη του αντίστοιχου εθνικού συλλόγου πασχόντων. Στη χώρα μας ιδρύθηκε προ οκταετίας ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ατόμων με Ελκώδη Κολίτιδα και Νόσο του Crohn.
Α) Φαρμακευτική θεραπεία
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα και νόσο Crohn επιτυγχάνεται με την χρήση των ίδιων φαρμακευτικών παραγόντων, αν και τα δύο νοσήματα φαίνεται να αποτελούν διαφορετικές κλινικές οντότητες με πολλές ομοιότητες, αλλά και διαφορές μεταξύ τους.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τέσσερις μεγάλες κατηγορίες φαρμάκων: αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά, αντιβιοτικά και φάρμακα της συμπτωματικής αντιμετώπισης.
Στον πίνακα 1 φαίνονται τα φάρμακα τα οποία θεωρείται σήμερα ότι έχουν αναμφίβολη αποτελεσματικότητα ενώ στο πίνακα 2 αναγράφονται φάρμακα τα οποία έχουν δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Πίνακας 1. Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της ελκώδους κολίτιδος και της νόσου του Crohn σήμερα.
1) ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
α) Κορτικοστεροειδή και νεώτερα κορτικοστεροειδή
Πρεδνιζόνη, Μεθυλπρεδνιζολόνη ,Tixocortole Pivalate,
Beclomethasone Butesonide , Fluticasone propionate.
β) Σουλφασαλαζίνη
γ) Ανάλογα σουλφασαλαζίνης
Mesalamine
4-aminosalicylic acid,
5-ASA-p-aminobenzate
Polyasa
Balsalaside
Ipsalazide
Οlsalazine
Asacol)
Salofalk
2) ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ
Tobramycin, Ciprofloxacin, Μετρονιδαζόλη, Ορνιδαζόλη,
3) ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ - ΑΝΟΣΟΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΑ
Αζαθειοπρίνη,
6-μερκαπτοπουρίνη,
κυκλοσπορίνη,
Infliximab (Remicade) (Χιμαιρικό αντίσωμα έναντι του TNF-α)
4) ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Αντιδιαρροϊκά, σπασμολυτικά, αναλγητικά, κατασταλτικά του
ΚΝΣ, χολεστυραμίνη (χορηγούνται με προσοχή).
Πίνακας 2. Φαρμακευτικές ουσίες που δοκιμάζονται με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
1. Ιχθυέλαια (σε ελκώδη κολίτιδα)
2. Λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (σε ελκώδη κολίτιδα)
3. Νικοτίνη (σε ελκώδη κολίτιδα)
4. Λιδοκαίνη (σε ελκώδη κολίτιδα)
5. Λευκοαφαίρεση (σε ελκώδη κολίτιδα και νόσο Crohn)
6. Υπερβαρικό οξυγόνο (περιπρωκτικές βλάβες νόσου του Crohn )
7. FK506 ( ανοσοκατασταλτικό σε πειραματική κολίτιδα)
8. Tazofelone (σε ελκώδη κολίτιδα)
9. Picotamide (σε αρρώστους με νόσο Crohn)
11. Αντιοξειδωτικά από του στόματος (σε ελκώδη κολίτιδα)